Morgen kijken we in het filmhuis van Hart voor Zuid naar de film Finding Neverland.
Het verhaal speelt zich af in Londen in het begin van de 20e eeuw. De Schotse toneelschrijver James M. Barrie is dringend op zoek naar nieuwe ideeën voor een nieuw toneelstuk, want zijn laatste theatervoorstelling was geflopt. Tijdens zijn dagelijkse wandeling door het park ontmoet hij de jonge weduwe Sylvia Llewelyn Davies en haar vier zonen. De jongens hebben veel moeite met de dood van hun vader, maar James leert hen weer te geloven in hun dromen en verbeelding.
Terwijl de jongens opbloeien door de aandacht van een vader-figuur, inspireren zij – maar vooral de kleine Peter - James tot het schrijven van Peter Pan, het verhaal over het jongetje dat nooit volwassen wordt. Dit toneelstuk moet zijn carrière terug succesvol maken.
Verbeelding, dacht ik toen ik de film zag, is een vorm van geloven. En andersom. Geloof is verbeelding.
Niet voor niets noemt Frederic Buechner zijn theologisch ABC 'Wishful thinking'.
Maar is verbeelding geen inbeelding?
In ‘Metamorfosen’(mooi boek over religie en moderne cultuur) zegt Erik Borgman: “religie verschijnt uiteindelijk als verbeeldende omgang met de wereld die door het heilige in de wereld wordt uitgelokt en die, via deze verbeelding, het heilige aan het licht brengt” (p. 67). De religieuze verbeelding is dus geen inbeelding, maar wordt door het heilige uitgelokt. Er is 'iets' dat onze verbeelding uitlokt, oproept, wenkt. Onze verbeelding is dus niet alleen inbeelding, maar ook vormgeving.
Is dat wat in/verbeeld wordt er alleen maar in de vorm waarin wij het ons verbeelden?
God laat zich zien, maar wordt pas 'zichtbaar' als wij hem ver/inbeelden. Gods verschijnen heeft ons benoemen en verbeelden nodig, maar kan nooit helemaal tot ons verbeelden gereduceerd worden. De verhouding tussen God en onze verbeelding is wederkerig, en kan niet tot één van beide alleen worden teruggebracht.
Incarnatie laat ons Gods weerloze kwetsbaarheid zien. There is a crack in everything - that's where the light comes in (Lennard Cohen, Anthem).
Een andere singer-songwriter uit de lage landen zingt het zo:
Ik ben een man van wetenschap, van feiten en zo meer.
Als iets niet is bewezen, geloof ik het niet zozeer.
Als men glashard aan kan tonen dat ik me vergis,
pas dan zal ik geloven dat er geen hemel is.
Ik zat in een tv-program, een soort van kruisverhoor.
Men vroeg me daar: ‘Zeg Herman, 1 ding heb ik niet goed door:
Jij hebt toch HBS gehad? Dat is geen kattenpis.
Hoe kun je dan geloven dat er een hemel is?’
Ik zat in een tv-program en ’t ging nog verder mis.
Er werd me haarfijn uitgelegd hoe ik me vergis:
‘De hemel is iets achterhaalds, er wacht ons boven niets.
De hemel, wees nou eerlijk, is een verzonnen iets.’
‘De veertigste van Mozart en de liedjes van Jacques Brel
Zijn ook ooit verzonnen,’ zei ik, ‘toch bestaan ze wel.
Iets kan zijn verzonnen en daardoor juist bestaan.
Dat soms iets niet verzonnen is, neemt men zomaar aan.’
Dit lied is ook verzonnen en hoor hoe het bestaat.
Ik zing het graag omdat daarmee de hemel opengaat.
Dus, daarboven inde hemel zien wij elkander weer,
Daar drinken wij een glaasje met Onze Lieve Heer.
Ook hij die nooit geloofde heft daar met ons het glas
En kan maar niet geloven dat hij ooit op aarde was.
Daarboven in de hemel zien wij elkander weer,
Daar maakt Andries Knevel ruzie met de Heer:
‘Zoals ’t er hier aan toe gaat’, zegt hij, ‘strookt niet met de leer.’’
‘Dat klopt’, zegt God, ‘en daarom heerst er hier zo’n fijne sfeer.’
Daarboven in de hemel zien wij elkander weer,
Daar drinken wij een glaasje met Onze Lieve Heer.
Ook hij die nooit geloofde heft daar met ons het glas
En kan dan maar niet geloven dat hij ooit op aarde was.
Herman Finkers
http://www.youtube.com/watch?v=eZRfTD70RaE
In 'Zin in film' bekijken we op woensdag 19 februari 2014 in Cultuurhuis Schoneveld, Zonnehout 36, 3991 MX Houten, de film Finding Neverland. Aanvang 19:30 uur.
Reacties