Olga: turnen voor vrijheid


Hoe oud zal Olga zijn? De tiener-turnster die, om mee te doen aan de Europese titel in Frankfurt, overstapt naar de Zwitserse ploeg. Haar vader is Zwitser. Het journalistieke werk van haar moeder brengt hun leven in gevaar. Zwitserland lijkt een veilige en neutrale basis voor haar sportieve ambities en veiligheid. 

Vanuit Olga's perspectief horen en zien we berichten van de volksopstand op het Maidan-plein in Kiev. Actueler kan een film niet zijn. De afgelopen maanden komt het gevaar van onderdrukking niet van de eigen regering maar van de Russische. 

In het veilige Zwitserland is het rustig, de sneeuw valt weldadig op de bergen, de sportfaciliteiten zijn uitmuntend. Schril is het contrast met het vuur en het geweld waarmee de Oekraïense regering de opstand wreed de kop indrukt. Met tientallen doden tot gevolg. Olga voelt zich verscheurd als ze via haar telefoon de berichten hoort van mensen, onder wie haar moeder, die hun leven wagen voor de vrijheid. De confrontatie met haar voormalige ploeggenoten en haar trainer die is overgestapt naar de Russische turnploeg maken de keuzes pijnlijk helder. 

Eenzaam is Olga. Ze is niet welkom in de nieuwe turnploeg. Zo behendig ze is op de rekstok, zo stram hanteert ze de Franse taal. Ze beweegt zich aarzelend en onwennig in deze niet-vrijwillige ballingschap. Hoewel het strikt verboden is, traint ze vaak alleen. En te lang. 

Politiek en sport moeten niet vermengd worden. Bij elk groots evenement wordt dat weer gezegd. Of het nu gaat om voetbal in Qatar of om de Olympische spelen in China. Terecht is het protest wanneer de Oeigoerse Dinigeer Yilamujiang als een van de twee sporters de olympische vlam ontsteekt. Een middelvinger aan de rest van de wereld. Een schaamlap voor de grove schending van mensenrechten. 


Steeds meer dringen de politieke ontwikkelingen in Olga's moederland door haar trainingsschema's en prestaties heen. Je voelt de spanning in de sportarena, de camera zit Olga dicht op de huid, je hoort de aanmoedigingen die fel contrasteren met het gejuich op het Maidan-plein in Kiev. En dan weer sta je naast de betogers die neergeslagen worden en zich verdedigen met molotov-cocktails. 

Door de moedige Oekraïense revolutie wordt de pro-Russische Janoekovitsj uiteindelijk verjaagd. Maar het cynische is dat juist door deze ontwikkelingen in 2013 en 2014 de kiem wordt gelegd voor nog meer Russische bemoeienis met Oekraïne. Lees de krant van de afgelopen weken. En of na woensdag Oekraïne nog een zelfstandige natie is, valt te betwijfelen. 

Deze coming-of-age film laat op een bijzondere manier zien hoe Olga verscheurd wordt tussen haar ambities en haar liefde voor haar moederland. Zowel Olga als haar moeder vechten om te overleven in twee  gescheiden werelden en vragen het uiterste vragen van zichzelf. Allebei volhardend, rebels en, soms, obsessief.

De film eindigt in Kiev. De vernielingen in de stad zijn hersteld. De mensen lijken gelukkig en welvarend. Hoe lang nog? Het zal heel wat turn-diplomatie vergen om een oorlog te voorkomen. 

Reacties