De gezichten van de zangers en muzikanten zullen we nooit te zien krijgen, maar op dit album krijgen ze een stem. Kennelijk kom je tot de kern als je niets meer te verliezen hebt.
Al dagenlang luister ik naar een cd met muziek en zang die je nooit te horen krijgt, maar nu naar buiten wordt gebracht. Het is muziek in zijn puurste vorm. De opnamen van het album ‘Some Mississippi Sunday Morning’ [link] zijn gemaakt tijdens een kerkdienst in een zwaarbewaakte gevangenis. De zangers en muzikanten zitten kortere of langere straffen uit in de Parchment Prison, Mississippi.
Benauwend
De enkele keren dat ik een gevangenis bezocht, werd ik bevangen door de geslotenheid en de controle. Vriendelijk personeel, daar niet van. Maar met dat ik mijn schoenen uitdoe en mijn sleutels, portemonnee en andere eigendommen inlever, geef ik iets van mijn identiteit op. De gevangene die ik bezoek, een gemeentelid, mag ik niet aanraken. Voortdurend is er de zwijgende blik van een bewaker. De werkelijkheid van opgesloten zijn, benauwt me. En dan ben ik slechts ‘op bezoek’.
Meer dan beroerd
De Verenigde Staten kennen het hoogste aantal gevangenen ter wereld, zowel in absolute aantallen als per hoofd van de bevolking. Zwarte Amerikanen zitten vijf keer zo vaak vast als hun witte landgenoten. Parchman is de op een na grootste gevangenis van het land, met een dodencel voor mannen en vrouwen. Nog niet zo lang geleden waren de omstandigheden er meer dan beroerd. Personeelstekort. Het eten zat regelmatig onder de insecten en rattenpoep. De gevangenen kregen stinkend bruin water te drinken. Begin 2020 braken rellen uit waarbij doden vielen en gevangenen ontsnapten.
Vanuit de diepte
Weliswaar zijn de omstandigheden de laatste jaren verbeterd, toch worden de gevangenen nog regelmatig onmenselijk behandeld. Op zondag zingen ze zich vrij om zich weer mens te voelen. De kerkdienst is een plek waar het hart spreekt en je ziel de ruimte krijgt. En dat hoor je: onopgesmukt, recht uit het hart - soms met een valse pling-plong-piano, soms uit de maat - maar het raakt me. Zo klinkt gospel in zijn pure vorm, vanuit de diepte.
Tot de kern
Een diep-donkere stem zingt ‘Solve my need’, sonoor en echoënd. Kennelijk kom je tot de kern als je niets meer te verliezen hebt. Dan klinkt het ritmische ‘Lay my burden down’. In een freestyle rap zingt een gevangene over de schaamte die hij voelt bij wat hij zijn moeder aandeed. ‘Break every chain’ smeekt een ander. Hij zit opgesloten en herwint weer iets van zijn identiteit. Nergens wordt zo intens geloofd als in de gevangenis, denk ik. Een misdadiger is meer dan zijn misdrijf, leerde ik van bajesdominee Jan Eerbeek.
Ingesloten maar niet uitgesloten
Ian Brennan - auteur, muzikant en de producer van dit album - reisde begin dit jaar af naar Mississippi. Het bezoek kwam niet zomaar tot stand. Het kostte drie jaar aan voorbereiding en de regels waren strikt: geen video-opnamen, geen foto’s, geen voornamen. Brennan wil de stemmen laten klinken van hen die nooit gehoord worden. “Steeds merk ik weer: het zijn de mensen die zich verstoppen die de krachtigste stemmen hebben. En zij hebben het meest te vertellen. We hebben de morele plicht om juist te luisteren naar de zachtste stemmen.”
De zangers en muzikanten blijven anoniem. Hun gezichten zullen we nooit te zien krijgen. Maar op dit album krijgen ze een stem. Een stem uit de diepte.
Het album ‘Parchman Prison Prayer - Some Mississippi Sunday Morning’ is uitgebracht door Glitterbeat op 15 september 2023.
Dit blog verscheen oorspronkelijk op https://petrus.protestantsekerk.nl/series/opgevist/. Zoek je op onverwachte plaatsen naar geloof, hoop en liefde tegen. Petrus vist de pareltjes op!
Reacties