Deze week geef ik de tweede les in het Blok Nieuwe Testament in het kader van Theologie in Stukjes. Dat is onze lokale versie van de cursus Theologie voor gemeenteleden. Een landelijke cursus die al jaren draait en erg succesvol is.
Ook deze op maat gemaakte cursus (twee avonden per blok, vier blokken per seizoen) kent een grote belangstelling: er tekenden 35 deelnemers in!
Al eerder dit jaar las ik een nieuw boek dat over Paulus is verschenen: Genie of misgeboorte. Zeven vooroordelen over de apostel Paulus. Auteur is prof. Patrick Chatelion Counet. Deze Nederlandse nieuwtestamenicus komt met een verrassende interpretatie van controversiële Paulus-teksten. Voor dit blog een boekbespreking
gehaat en geliefd
Hoewel Paulus'brieven (en met name de brief aan Rome) in de geschiedenis van de kerk een cruciale rol speelde op belangrijke momenten (Augustinus, Luther, Barth), heeft de meest productieve apostel de laatste tijd het tij tegen. Veel gelovigen zouden zijn homo- en vrouwonvriendelijke woorden het liefst schrappen. Hij zou het evangelie verdraaid hebben, een fanatiekeling zijn met demagogische trekjes. En dan laat ik een recente kwalificaties als was hij een Romeins meesterspion maar even terzijde liggen.
Chatelion Counet pakt de handschoen aan en neemt het voor de apostel op. Op een originele manier en in een heldere schrijfstijl Het is een boek geworden dat je in een adem uitleest.
Dat hij moeilijke zaken makkelijk kan uitleggen, bewees de nieuwtestamenticus al in Christendom voor dummies (2002).
In zijn nieuwste boek presenteert Chatelion Counet zeven 'paradoxen' over Paulus. Is hij de ultieme volgeling van Jezus of de feitelijke stichter van het christendom? Is hij joods gebleven of een antisemiet? Is het beroep op Paulus om homoseksualiteit en vrouwenemancipatie te veroordelen terecht? Is hij een manager of een mysticus, een rouwdouwer of een man van gebed?
Zo doorloopt hij in 7 hoofdstukken heikele thema's en je waant je deelnemer in het gesprek tussen de voor- en tegenstanders.
Was Paulus bijvoorbeeld een notoire vrouwenhater? Chatelion Counet schildert een bevrijdende, ja feministische Paulus. Hij schrijft over Prisca, Aquila, Febe, Tryfena en Tryfosa, en Junia (eeuwenlang dachten we dat het een man was) door. Zij hadden een invloedrijke functie in de jonge kerk en Paulus vindt dat uitstekend. "U bent allen één in Christus Jezus" is zijn uitgangspunt (Galaten 3,28), Daar speelt in mee dat Paulus een spoedige (weder)komst van Christus verwachtte en al deze discussies maar triviaal geneuzel vond.
Maar Paulus is toch ook de apostel die vindt dat vrouwen hun mond moeten houden en onderdanig aan de man moeten zijn (1 Korinte 14,33-36). Chatelion Counet wil deze passages van een andere interpunctie voorzien (in dit geval een vraagteken). Hij suggereert dat Pauus in gaat op vragen die hem uit de gemeente gesteld zijn.
Het doet denken aan de manier waarop de Groot Nieuwsbjibel in het boek van de profeet Micha een aantal (heils)profetieën in de mond van de tegenstanders van Micha legt. Duidelijk is dat dat ze dan een heel andere betekenis krijgen.
In het geval van de passage in de eerste brief aan Korinte voegt hij dan in gedachten toe: Jullie schrijven mij: ... en dan volgt de gewraakte passage: 'Vrouwen moeten in uw bijeenkomsten hun mond houden? Is het hun niet toegestaan het woord te nemen? Moeten zij ondergeschikt blijven, zoals de Wet voorschrijft? Moeten zij het thuis hun man maar vragen als ze iets te weten willen komen? Hoort [volgens u] een vrouw niet in de gemeente het woord te voeren.' Pardon? Is het Woord van God soms van u uitgegaan? Is het alleen tot u [mannen] doorgedrongen?
Een heel boeiende benadering. Het sluit in ieder geval aan de manier waarop Paulus schrijft: in dialoog en in vraag- en antwoord.
Maar of het bevredigt? De moeilijke teksten en dwarse uitspraken worden zo gladgestreken en passen in het beeld dat de schrijver (van te voren) zich al van de apostel gevormd had. Maar toch is het sympathieker dan de teksten die je niet bevallen gewoon maar schrappen.
Tot slot
Toch is Chatelion Counets geschrift een heerlijk boek om te lezen. Prachtig als theologie op zo'n manier gebracht wordt dat het uitdaagt en verheldert.
Patrick Chatelion Counet, Genie of misgeboorte. Zeven vooroordelen over de apostel Paulus, KBS: ’s-Hertogenbosch (2009), ISBN 9789061731382, prijs € 16,50
Reacties