The Place (Regie: Paolo Genovese. Met: Valerio Mastandrea, Alba Rohrwacher, Sabrina Ferilli, Marco Giallini)
"Mijn inspiratie is Dostojewski. Die zei: er bestaat niets interessanters dan de worsteling tussen goed en kwaad op het gelaat van een mens." Paolo Genovese
Wie zou dat niet willen? Je droomwens in vervulling zien gaan? En dan niet je egoïstische wensjes, maar: de genezing van je doodzieke kind, je aan Alzheimer lijdende echtgenoot terug krijgen zoals hij was.
Nee, zo ikkig zijn de wensen helemaal niet. Zelfs een keer seks willen hebben met het model van de kalender wordt niet platvloers. Of God weer opnieuw ervaren, knapper willen zijn. Tot welke prijs en hoe ver zou je gaan om die droom te verwerkelijken?
Het lijkt zo simpel: je vertelt je wens aan een mysterieuze man in de Romeinse bar genaamde The Place. En die vraagt een grillige tegenprestatie. Een schier onmogelijke opdracht die toch te doen is. Die opdrachten gaan ver, veel te ver: iemand vermoorden of verkrachten, een diefstal plegen. Maar ook: tegen je vader, aan wie je veel tekort kwam, zeggen dat je van hem houdt.
Het orakel zelf blijft buiten schot. Wie is hij? Een leugenaar, God, de duivel? Je geweten, je therapeut, het lot? Alle verwijten (‘je chanteert’, ‘je bent een monster’) die hem gemaakt worden, pareert hij door onaangedaan de bal terug te kaatsen: ‘het is je eigen keus’, ‘ik voed alleen de monsters’.
Het dikke aantekeningenboek waaruit hij willekeurig de opdrachten haalt voor zijn klanten is een vondst. Alsof hij een bemiddelaar is met een andere wereld waar wij geen zicht op hebben en krijgen.
De worsteling tussen goed en kwaad wordt door de man die weigert zijn naam prijs te geven als in een spiegel weerkaatst.
In de slotscène schilt hij pijnlijk traag de appel van de verdwenen onschuld.
Het orakel heeft wel iets weg van wat de woestijnvaders in de 4e eeuw deden. Mensen kwamen naar hen toe om raad. En ze gaven soms paradoxale opdrachten die (net als in The Place) die zonder discussie (maar wel vrijwillig) moesten worden opgevolgd.
Tenslotte blijft ook de Naamloze Raadgever niet onaangedaan. Hij oogt gaandeweg vermoeider en weemoediger door al het ongenadige leed dat mensen bereid zijn elkaar aan te doen en de wanhopige pogingen het te redden. Hij laat ze worstelen, voedt die worsteling, die doordat verschillende verhalen ook nog eens bij elkaar blijken te komen, steeds beklemmender wordt. Mensen kunnen kiezen, hebben een vrije wil, maar stuiten op de keuzes van anderen en de keuzes die ze niet in vrijheid hebben kunnen nemen.
Er zijn echter twee vrouwen die uiteindelijk de naamloze man te sterk zijn. De oude vrouw die om haar dementerende man terug te krijgen een bom moet laten ontploffen … kiest ervoor dat uiteindelijk niet te doen. Ze noemt de dingen bij de naam, maar neemt geen wraak. Het oordeel wordt niet alleen uitgesteld maar ze draagt de vloek weg. De wrede redder wordt gespaard.
En er is Angela, de serveerster in The Place. Voor haar rol moet je echt de film gaan zien… Bijzonder hoe ze van observerende serveerster meer en meer door de façade van de mysterieuze klant heen kijkt en prikt.
The Place doet zijn naam eer aan. De speelruimte is een cafétafeltje. Op die ene plek zien we het gelaat van mensen. En in hun ogen het streven naar geluk en liefde, naar vergeving en een nieuw begin, de acceptatie van het onherroepelijke, de ondraaglijke dilemma’s die gevolg zijn van een mengeling van lot en onze eigen keuzes.
Een zekere broeder kwam naar de abt Mozes in Scete en vroeg een woord van hem. En de oude man zei tegen hem: ‘Ga en zit in je cel, en je cel zal je alles leren’.
Reacties